Minder haast en meer oog voor de context

De meerwaarde van het CHG&K zit hem onder andere in de samenwerking tussen alle ketenpartners: zorg en straf komen beter op een lijn te liggen. “Een paar jaar geleden begeleidde ik een vrouw die werd gestalkt door haar ex-partner”, vertelt Vivian. “Hij drong haar woning binnen en mishandelde haar. Zij deed aangifte, waarna hij drie dagen vastzat. Maar na de vrijlating begon het geweld opnieuw en werd het erger. Dit herhaalde zich meerdere keren.” Het was niet mogelijk om de man bij Vivians cliënt weg te houden, omdat daarvoor een bepaald aantal aangiftes nodig was. “Op een gegeven moment durfde mijn cliënt niet meer naar de politie te stappen”, vertelt ze. “Ik begreep dat, maar ik wist ook dat de politie moest werken binnen deze kaders. Een gevaarlijke situatie, die we hadden kunnen voorkomen met een betere samenwerking.”

Meervoudig partijdig

Vivian is niet alleen het aanspreekpunt voor de betrokken hulpverleners van een casus, maar ook voor de cliënten zelf. Ze stelt zich ‘meervoudig partijdig’ op: met evenveel respect voor cliënt als ketenpartners. “Meervoudig partijdig is iets anders dan neutraal”, legt ze uit. “Ik laat mijn mening horen, maar ik ben er voor beide partijen. Ook als het gaat om slachtoffer en pleger van huiselijk geweld trouwens.”

Ruimte en tijd voor de context

Als intensief casemanager heeft Vivian Coelho geleerd om niet alleen op zichtbare symptomen te reageren, maar vooral te zoeken naar onderliggende patronen. Dit sluit aan bij het doel van het nieuwe centrum: een integrale, sluitende en effectieve aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling. “Onze primaire taak is natuurlijk om het geweld te stoppen”, geeft ze aan. “Pas als de cliënt in veiligheid is, kunnen we het gesprek aangaan. Maar om te voorkomen dat de mishandeling terugkeert, moeten we dieper graven.” Ze waardeert dat het centrum daar ruimte en tijd voor biedt. Op zoek naar die patronen maakt Vivian graag gebruik van een zogenaamd genogram: een stamboom van ouders en grootouders. “In zo’n genogram kun je zien dat bepaald gedrag soms al generaties lang in de familie voorkomt”, legt ze uit. “Dit is confronterend. Een cliënt vertelde mij eens hoeveel ernstig huiselijk geweld ze bij haar ouders had meegemaakt. Daarna tekenden we ook haar eigen eerste relatie. Ook die bleek gewelddadig. We omcirkelden het geweld met een rode stift. Toen zag ik de schrik op haar gezicht: het was een herkenbaar patroon, waar ook zij slachtoffer van was. Maar al snel zag ik ook vastberadenheid: bij mij stopt het, mijn kinderen zullen geen ooggetuigen meer zijn.”

Eén aanspreekpunt geeft vertrouwen

De grootste verandering met de intensieve casusregie is dat er in het centrum één casemanager betrokken is per cliënt. Daardoor krijgt die intensief casemanager de context veel completer in beeld. Inclusief herinneringen en gezichtsuitdrukkingen die je niet in een briefing kunt doorgeven aan een collega. “We ondersteunen een gezin minimaal een jaar”, legt Vivian uit. “Daarna streven we ernaar om de case af te ronden, maar dat doen we alleen als we weten dat het gezin kan terugvallen op een betrouwbaar netwerk van vrienden en familie. Met andere woorden: we werken toe naar duurzame veiligheid. De inzet van één intensieve casemanager is daarbij een cruciale factor.”

Niet te vroeg loslaten

De eerdergenoemde case maakt duidelijk hoe belangrijk het is om een gezin niet te vroeg los te laten. Op een gegeven moment begon de ex-partner steeds meer te schoppen tegen het feit dat Vivian meer grond aan de voeten krijgt in het gezin. Met toestemming van haar cliënt nodigt Vivian hem uit om kennis te maken, maar hij komt niet opdagen. “Later zegt mijn cliënt dat hij gedreigd heeft om nooit meer te komen, en dus ook nooit meer hun gezamenlijke kind op te halen, als ze mij zou binnenlaten”, vertelt ze. “Maar ze is er niet voor gezwicht: ‘het is mijn huis, ik bepaal, dus dan kom je maar niet’, heeft ze gezegd. Dat vind ik fantastisch om te zien, zoveel kracht!” In haar huidige werk als casemanager bij een wijkteam in Capelle is Vivian helaas niet altijd in de positie om een gezin op deze manier te begeleiden. Ze is dan ook blij dat de gemeente Capelle zich hard maakt voor duurzame veiligheid en meewerkt aan het centrum. “In het nieuwe centrum is hier wel ruimte voor. Ik verwacht dat we daarom heel veel kunnen betekenen.” Voor haar cliënt is het uiteindelijk goed afgelopen: ze is inmiddels verhuisd en veilig. “Het gedrag van haar ex-partner, dat trouwens voortkomt uit heftige trauma’s, is daarentegen helaas niet verbeterd. Hij heeft niet de zorg en straf gekregen die hij nodig had. In het nieuwe centrum willen we wel die stap verder kijken: wat heeft deze man nodig? Houdt hij zich nog steeds aan de opdracht van reclassering, en volgt hij zijn therapieën? Dan blijf je hem monitoren, in plaats van dat je hem loslaat.”