‘Hoor regelmatig dat patiënten blij zijn dat ze een helm op hun hoofd hadden’
HMC traumachirurg Alexander Leijdesdorff nam in zijn proefschrift verschillende soorten verkeersslachtoffers onder de loep. Zijn bevindingen hebben bijgedragen aan de helmplicht voor snorfietsers, die per 1 januari 2023 is ingevoerd. We spreken hem over zijn onderzoek, en zijn kijk op de verkeersveiligheid in Nederland.
Wat was de aanleiding voor uw proefschrift?
“Aan het einde van mijn studie geneeskunde ben ik met een studievriend naar Vietnam gegaan voor een wetenschapsstage. We deden daar onderzoek naar breuken in het gezicht als gevolg van bromfietsongevallen. Zo is eigenlijk mijn interesse in deze problematiek ontstaan. In Nederland ben ik me verder gaan verdiepen in letsel van verschillende soorten verkeersslachtoffers, en dit uit gaan werken in samenwerking met de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid.”
Wat zijn de grootste bevindingen?
“We hebben naar 35.000 mensen gekeken die na een verkeersongeval in het ziekenhuis zijn opgenomen; allemaal motor-, brom- of snorfietsers. Opvallend was dat snorfietsers er slecht uit kwamen. Zowel ouderen als jongeren op een snorfiets worden vaak met ernstig letsel in het ziekenhuis opgenomen. Letsel aan de ledematen, maar ook hersenletsel. Onze conclusie was dat een helm kan helpen: ernstig hersenletsel is te voorkomen met iets makkelijks als een helm.”
Mede dankzij uw bevindingen is de helmplicht voor snorfietsers per 1 januari 2023 ingevoerd. Heeft u al een update, hoe het is ontvangen bijvoorbeeld?
“Ik hoor regelmatig van jonge dokters dat ze iemand op de eerste hulp hebben opgevangen na een brommer of snorfietsongeval, en dat de patiënt zegt: ‘Ik ben zo blij dat ik een helm op mijn hoofd had’. Ze hebben dan misschien een breuk ergens anders, maar verder alleen een beschadigde helm. Het heeft dus echt zin, dat is heel fijn om te merken.”
Wat is er, naast een helmplicht, nog meer belangrijk om de veiligheid in het verkeer te vergroten?
“Er is veel meer voorlichting en bewustwording nodig. Steeds meer mensen rijden op elektrische fietsen en fatbikes, en die gaan ook ongelofelijk hard. Daar is nog geen helmplicht voor. Het verbaast me dat hier op tv bijvoorbeeld geen voorlichting over is. Er worden steeds meer fietsen verkocht, en de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid voorspelt dat het aantal verkeersslachtoffers de komende jaren gaat toenemen. Maar het is niet aan de dokters om te zeggen wat voor regels en wetten er moeten komen, dat is aan de politiek. Wij kunnen alleen maar zeggen wat er voorkomen kan worden als je een helm draagt. Het lastige is dat je bij een helmplicht al snel te horen krijgt dat het betuttelend is. Nederlanders zeggen al snel: ‘Dat maken we zelf wel uit’. Maar verkeersongevallen kosten 17 miljard euro per jaar. De overheid moet optreden en verantwoordelijkheid nemen, met hulp van geïnteresseerde dokters zoals ik. Het veiliger maken van het verkeer gaat geld kosten, maar het zijn wel mensen waar we het over hebben.”
Blijft u zich bezighouden met verkeersslachtoffers, ook nu uw onderzoek is afgerond?
‘Ja, ik blijf me altijd inzetten voor de beste acute zorg. In het HMC Traumacentrum zie ik wekelijks alle soorten traumapatiënten. Daarnaast ben ik ambassadeur geworden van de denktank Artsen voor Veilig Fietsen. Ik wil graag meer bekendheid geven aan dit probleem. Er verder over nadenken, en bijvoorbeeld ook bewustzijn op scholen creëren.’